te gek voor woorden – hanny van alphen
I
aan de stalen tafel
schrijft hij zijn annalen
zijn pen gevuld met vitriool
de data en de namen
de onbekwame, de gegeselde
en de gek
hij haat hen, ze kennen zijn gebrek
vanuit het raam ziet hij
de rozentuin, de rotsen en
het getraliede hek
zijn hoofd staat niet naar strepen
die schuinweg de tegels delen
licht en donker
hij tekent het op
schaduwen die verder schuiven
versnipperen het denken aan
vrije vlucht, zijn borst gaat op en neer
adem kent geen tucht
in zijn hoofd breekt een ijzer
de klamme muren
waar een woeste zee
krijsend op de rotsen slaat
schreeuwt hij zich een meeuw
de onbekwame, de gegeselde
en de gek schreeuwen mee
II
hij tekent vogels, knipt ze uit
ziet ze vliegen
over het hek van de dam
en laat ze landen aan het stalraam
waar alweer een zomer nadert
hij ziet zichzelf, een broekie nog
met bibberbenen, hij hoort
het vegen van de wilg, onophoudelijk
getik van regen op het golfplaten dak
klompen op de stenen komen dichterbij
hij was niet gek, het waren de ogen
van de opgezette fazant
ze keken hem priemend aan, hij heeft ze
uitgestoken met een aardappelmes
ja, dat heeft hij gedaan,
vloekend vliegt hij op
tegen de onbekwame, de gegeselde en de gek
een vogelteken
verwijderd van zijn laatste zomer
sluiten zij het stalen hek
III
hij pakt zijn jas
en naait een binnenzak, ja hij is handig
met naald en draad
de kleur is verkeerd, het had bruin moeten zijn
karmozijnrood is voor priesters
en hoerenhuizen
regen, alweer die regen
het getik maakt hem gek
hij denkt aan Romana
zij hield van hem, hij zoekt een foto
hoort weer haar stem
mañana mañana
waarom verdomme gingen morgen en de dood
aan de haal met haar
verbeten
naait hij steek voor steek
de foto in zijn binnenzak
de onbekwame, de gegeselde en de gek
maken ambras, goed zo
hij wil niet dat ze zien
wat hij heeft opgesloten in zijn jas
Dit gedicht getuigt van scherp psychologisch inzicht.
Mooi: de onbekwame, de gegeselde en de gek. Deze driedeling en het drieluik nodigen uit tot herlezen. Iedere deel voegt weer iets toe. Steeds weer lees ik iets nieuws. Mooie, krachtige, beelden die een gevoel oproepen zet je neer. Het leest bijna als een Griekse tragedie, met als climax deze zin: ‘waarom verdomme gingen morgen en de dood/aan de haal met haar’
Met daarna een krachtig laatste beeld. Het doek valt.
ps:
hij tekent vogels, knipt ze uit
ziet ze vliegen
over het hek van de dam
en laat ze landen aan het stalraam
waar alweer een zomer nadert
Deze strofe begint met een prachtig beeld, een mooie beeldspraak, waardoor ik het bijna jammer vindt dat je het hek van de dam noemt. Omdat ik dan tot tweemaal toe een associatie met een gezegde heb, waarbij deze tweede me iets te veel afleidt en de eerste, die heel krachtig en beeldend is, ontkracht. Het is maar een minimale kanttekening, maar het schoot wel door mijn hoof bij eerste lezing. Misschien is het zo’n typische darling?
ik vind….zonder t natuurlijk.
Tijsterblom en Yvonne, hartelijk dank voor jullie reacties.
Je hebt gelijk Yvonne, het is moeilijk om je darlings te killen.
Alleen luidt het spreekwoord: het hek is van de dam. Ik laat ze vliegen over het hek van de dam waar alle beesten nog veilig grazen. Toch zet je me wel aan het denken over deze regel en dat is goed.