RECENSIE /. Windjammer
1)
Wie geeft er nu een boek, c.q. poëziebundel, de titel Windjammer? Dat is toch niet commercieel verantwoord? Noch aantrekkelijk. Laat staan uitdagend. Gemiste kans…
Op de achterflap van het door uitgeverij Het Drentse Boek uitgegeven boekje staat:
…
De titel Windjammer is ontleend aan het gelijknamige gedicht, waarin meteen de kern van de bundel wordt blootgelegd: achter verraderlijk eenvoudige bewoordingen en beelden schuilt de weemoed, de walging en de hartstocht van de dichter.
op een klein zeilbootje lichtblauw
geverfd zag ik windjammer staan
afgemeerd aan een steiger
en keurig afgedekt
…
Naar weemoed, walging en hartstocht ben ik nooit opzoek. Het zijn voor mij geen aantrekkelijke zaken. Hartstocht is een ander woord voor aanstelleritis. Toch?
Omdat ik toch graag wil weten waarom ‘Windjammer’ wel een, voor mij, goede titel is, ben ik het woord windjammer maar eens gaan googlen. – Natuurlijk weet ik dat de windjammer een zeilboot is… –
a) Met de term windjammer worden uitsluitend koopvaardijschepen aangeduid, de grotere zeilschepen, die eind negentiende en begin twintigste eeuw werden gebruikt.
b) De term windjammer zou een verwijzing kunnen zijn naar het typische geluid dat ontstaat, wanneer sterke wind door een tuigage van staaldraad waait.
c) Windjammer of eigenlijk Jammer werd ook wel gebruikt als scheldwoord voor een slecht onderhouden schip.
d) Een ander verwijst naar de Engelse term ’to jam the wind’ voor het beter benutten van de wind door verbeterde zeilvoering.
e) Windjammer is een Engels scheldwoord voor een homoseksuele man.
In eerste instantie dacht ik, toen ik het gedicht ‘Windjammer’ las, met de kennis van de betekenissen ‘koopvaardijschip, groot zeilschip’ en ‘slecht onderhouden schip’: “grappig gedicht. Schitterend.” Maar nu ik me realiseer dat het dus ook kan duiden op ’to jam the wind’ verliest het gedicht duidelijk kracht. De dichter zat er naast… Maar het leuke is dat de titel van de bundel extra wind mee krijgt. En het idee dat de naamgever van het schip misschien een fanatieke zeiler is…
Een geheel ander, nieuw, geluid klinkt er niet uit de bundel van Jan Holtman. Er worden technieken gebruikt, die reeds bekend zijn. Er worden geen onbekende en vreemde gevoelens opgeroepen. Ook kijkt men met de bundel niet naar voren, de toekomst in. Grote inzichten, diepe verontrustende voorspellingen, rare bezweringen… Ik zie ze niet. We kunnen niet alles krijgen?
Verwijzingen naar homoseksualiteit en andere aanverwante zaken ben ik in de bundel niet tegen gekomen.
2)
Waarom zou een leraar Nederlands zijn poëziedebuut laten uitgeven door een uitgeverij als Het Drentse Boek? Een vraag die me bezighoudt. Ik bezoek de website http://www.hetdrentseboek.nl/ en kom tot de conclusie…
Ik weet niet waar ik zoeken moet.
De schrijver Jan Holtman komt op Internet altijd zo zelfverzekerd over. Grote mond…
Zou hij dan geen ballen hebben?
Met z’n vieren gebundeld in een bundel, en dan ook nog onlosmakelijk verbonden
aan Drenthe…
Het is jammer dat Jan Holtman niet bij een meer landelijke nationaal georiënteerde uitgeverij terecht is gekomen. Zijn debuut bewijst dat hij een goed schrijver is. Windjammer is een neo-romantische bundel, passend bij ‘de Rotterdamse school’. Misschien minder hard dan bij echte Rotterdammers, maar zeker met een zelfde onderkoelde humor. (Over onderkoelde humor gesproken. Bernlef is dood.)*
Mocht Jan Holtman voor het grote schrijverschap kiezen, weg met de hobby!, en hij durft grote stappen te gaan maken, gedachtesprongen en associaties die niet voor de hand liggen, los durft te komen van wat reeds gedaan en al gebeurt is, dan kan hij een hele grote gaan worden.
…Wellicht moeten de leraar en de neoromanticus in Holtman sterven…
3)
Windjammer kost los maar € 7,50. Dat is in vergelijking met veel poëziebundels niet veel geld. De bundel is een onderdeel van de bundeling Fier. Deze bundeling bevat 4 poëziebundels en kost € 25,-. Dat is best veel geld. Op de website van Het Drentse Boek is niet direct zichtbaar dat de bundel Windjammer ook los te verkrijgen is.
De bundel van Holtman had van mij best iets duurder gekund. Hij is het zeker waard. De basiskwaliteit is hoog. De gedichten kunnen goed als voorbeeld dienen, voor hoe je poëzie zou kunnen schrijven.
Persoonlijk heb ik de neoromantiek wel gezien. Maar ja, het verleden ligt dan ook reeds achter mij.
Ik heb Windjammer met plezier gelezen, maar of ik er ooit aan terug zal denken… Waarschijnlijk niet.
Om tot slot de leraar aan te spreken: Windjammer krijgt een ruim voldoende.
Peter de Groot
*Het motto van Windjammer komt van Bernlef: Wie schrijft blijft niet, maar onderbreekt zijn leven
Recente reacties