een kleine poëtica – jan holtman
De beste poëzie is volgens mij niet elitair of academisch. We moeten af van het idee dat dichters voor dichters schrijven. Onconventionele poëzie is slechte poëzie, want ook vrijheid luistert nauw naar de wetten. Het is schier onmogelijk om die wetten te beschrijven, want ze zijn er niet.
We kunnen na een studie theologie of letterkunde symboliek gaan duiden in een historisch perspectief en daarmee het gedicht proberen te verklaren. De schoonheid van een gedicht ligt echter niet verscholen in de verklaring, maar in de tekst zelf.
Wanneer een gedicht de schijn wekt dat het uit verveling is geschreven, kan het niets zijn. Een dichter die zich verveelt is niet aan het schrijven.
Een belangrijke voorwaarde voor poëzie lijkt mij dat het naast verwondering ook onbehagen moet scheppen. We willen niet in slaap gewiegd worden met antwoorden of verklaringen, noch deelgenoot gemaakt worden van het gevoel van de dichter. De tekst die iets anders is dan het gevoel van de dichter , moet ons raken. Een goed gedicht schept echter ook zo veel onbehagen, dat we als lezer blij zijn de dichter niet te zijn. Het gedicht jonge sla van Rutger Kopland heeft ons geraakt. Maar wie de documentaire gezien heeft, waarin de dichter in een tot schrijfhok omgebouwd kippenhok zit te mijmeren en te werken, kan toch niet anders dan concluderen dat er nauwelijks sprake is van identificatie met de dichter?
Een bevriende dichter verwoordde het zo: “Met het schrijven van poëzie benadruk je de beperktheid van taal, die bij goede poëzie althans, ruimte creëert voor beleving bij de lezer.” Ik deel die mening niet!, maar kan haar niet meer om uitleg vragen. Zetten we haar axioma in versvorm dan staat er wat:
met het schrijven van poëzie
wordt de beperktheid van taal
in vorm gebracht
Onopgesmukt! Geen hulpmiddelen! Geen geschreeuw! De taal, hoe beperkt dan ook, doet zijn werk! De bron van alle poëzie is lijden of verlangen. Is dat niet zo dan is er geen sprake van poëzie!
Ik deel haar mening wel!
Het geschreven woord in alle vormen dient juist om te prikkelen!
Wat een (Geen geschreeuw!)geschreeuw hier.
N,b, “De taal doet haar werk”, verdient hier de voorkeur…
Ik wist niet dat Erik Lelieveld een tweelingbroer ha.
“Onconventionele poëzie is slechte poëzie, want ook vrijheid luistert nauw naar de wetten. Het is schier onmogelijk om die wetten te beschrijven, want ze zijn er niet.”
Hoe verzin je zulke onzin. Wat hier gezegd wordt is, dat vrijheid nauw luistert naar wetten, die… niet bestaan!!
“We willen niet in slaap gewiegd worden met antwoorden of verklaringen, noch deelgenoot gemaakt worden van het gevoel van de dichter.” Wat hier bedoeld wordt is mij niet duidelijk; een goed gedicht vertolkt juist de emotie die de dichter aanzette tot zijn gedicht en antwoorden en verklaringen kunnen, zeker wanneer ze niet conventioneel zijn, juist bijdragen tot een goed gedicht.
“Een goed gedicht schept echter ook zo veel onbehagen, dat we als lezer blij zijn de dichter niet te zijn.”
Weer zo’n prachtige zin, die nergens op slaat.
Van ieder goed gedicht wil ik de dichter wel zijn!
“met het schrijven van poëzie wordt de beperktheid van taal
in vorm gebracht.” Wat wordt hier in ’s hemelsnaam bedoeld?
Met het schrijven van een gedicht wordt de beperktheid van de taal helemaal niet in vorm gebracht, maar juist met de nagenoeg onbeperkte mogelijkheden van taal poëzie geboetseerd!
Gelukkig bepaalt de Staat niet wat er geschreven mag worden en hoe. Het is een kleine poëtica. Prima als Jan die voor zichzelf hanteert.
Waarom steeds die ‘we-vorm’ terwijl er onder het stuk gewoon een boerenhamnaam als ‘Jan’ staat?
Ik vind Jan een hele mooie naam! En dat gevolgd door Holtman. Kan haast niet mooier! Nog op rijm ook, maar van geforceerd rijm kan geen sprake zijn!
“De beste poëzie is volgens mij niet elitair of academisch. We moeten af van het idee dat dichters voor dichters schrijven.”
HALLELUJA!
“De tekst die iets anders is dan het gevoel van de dichter , moet ons raken.”
Eens! De dichter vertolkt de emotie die hem aanzette tot het dichten maar om het niveau van een hartenkreet te ontstijgen zul je het gedicht lezenswaardig moeten maken voor groter publiek.
“Met het schrijven van poëzie wordt de beperktheid van taal
in vorm gebracht.”
Nee, hier sluit ik mij aan bij de laatste alinea van @otto
“De bron van alle poëzie is lijden of verlangen. Is dat niet zo dan is er geen sprake van poëzie!”
AMEN!
Kleine kanttekening; bron is lijden of verlangen, klopt…als je hierin doorslaat kun je beter in therapie.
Wer Großes will, muss sich zusammenraffen.
In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister,
Und das Gesetz nur kann uns Freiheit geben. (Goethe)
Wij, bij de gratie Gods, enz.
Koning Holtman spreekt en verwacht dat wij toehoren, Mieke.
Sommige mensen doen aannames, die niet door iedereen gedeeld worden en wat dat betreft heb je gelijk, maar echt storen doet het mij niet. Ik ga er altijd van uit, dat het iemands persoonlijke visie betreft, ook al gebruikt hij de “wij” vorm.
Dankt allen voor de zeer kritische noten en aandacht!
Bovenstaand stuk is een mening. Een mening herken je doordat de schrijver begint met: Volgens mij, mijns inziens, het lijkt mij enz. Daarna volgt zijn visie hierop. De wij-vorm in dit stuk zijn de lezers die (wederom slechts volgens de mening van de schrijver)aan het woord komen.
Goed lezen en interpreteren, het blijft moeilijk hè?
lach@Otto. Dat ‘wij’ herinnert me misschien ook teveel aan een ex van me, die maanden nadien nog belde met de vraag “wat eten we vanavond”
@Janine: Een mening is prima, maar hoe zou ik dan de zin interpreteren welke begint met: wij moeten? Want ik moet helemaal niks.
Jan,wat n aandacht..komen deze mensen 2 februari allen ook naar de Weemoedige avond?
Dat hoop ik niet, want ik wil graag heelhuids naar huis!
Zo’n kerel van stavast als jij dient allen toch wel van repliek?Geen nood verder er zijn genoeg sterke vrouwen aanwezig die avond!