RECENSIE /. Lichtspraak
Licht langs het oppervlak scheren
Mark van Tongele is geen bekende dichter, hij wordt zelfs omschreven als de geheimtip van de Nederlandstalige poëzie uit Vlaanderen. Toch publiceert hij al sinds 1994 dichtbundels en inmiddels is zelfs zijn verzameld werk verschenen. Dat wil niet zeggen dat het oeuvre van Van Tongele af is. De dichter wenst nog steeds verder te gaan met schijven. Zijn nieuwste pennenvrucht heet Lichtspraak.
De titel verraadt een hoop van de inhoud. De dichter lijkt in deze bundel niet op zoek naar diepgang. Zelfs bij zwaardere onderwerpen als het sterven van zijn moeder scheert Van Tongele niet verder dan het oppervlak. Hij probeert wel om dieper op de materie in te gaan, maar het lukt hem niet overtuigend.
Om de onnoemelijke pijn uit te spreken.
Een meeuw strijkt neer op de verschansing.
Zij klampt zich amper vast aan de reling,
slaat de mondhoekvleugels uit, en stijgt op.
[Moedernaakt met zicht op de nachtzee, p. 57]
De nadruk in Lichtspraak ligt overigens niet op het overlijden van de moeder. Het liefst bezingt de dichter in deze bundel het leven en het woord. Hij lijkt vooral zijn voorliefde voor samengestelde woorden, al dan niet neologismen, te willen etaleren.
likkepot wondwater teerpil
taaldruppels spijkerontlijver
pekpleister turfwatten wonder-
kruid schrikmiddel lik op stuk
kwijlvloedverdrijver kwiekdrank
zontoverzelf lendenwervelbezwering
[Sopraan woordpoederdoosje, p. 56]
Het grote nadeel is dat de gedichten op deze manier slechts vorm zonder inhoud blijven. Een vorm overigens die soms te geconstrueerd is, waardoor de strofen te gekunsteld overkomen. Desalniettemin heeft Van Tongele een groot gevoel voor klank, hij is een waar componist met een imposant klankregister.
Woorden die bij verrassing voor je opdagen zijn
waardevoller dan wat men opzettelijk zoekt.
[Verzeng het lichtlinnen niet, p. 42]
Dat maakt dat zijn gedichten fijne verzen zijn om hardop te lezen en te ondergaan, maar vervolgens worden ze weer even snel vergeten. Het is verre van aangrijpende poëzie, alleen de vrolijkheid mag hier de boventoon voeren. De toon is daarmee te vrijblijvend. Lichtspraak zal er daarom niet voor zorgen dat het grote publiek zich gaat bekommeren om de geheimtip van de Nederlandstalige poëzie uit Vlaanderen.
Daniel Dee
Lichtspraak
Mark van Tongele
Uitgeverij Atlas, Amsterdam/Antwerpen 2008
ISBN 9789045009810
€ 16,50
[…] […]
Beste Daniel Dee,
Dank voor uw lezing van mijn bundel ‘Lichtspraak’.
Wat de ‘inhoud’ betreft kunt u eventueel het twee uur lang interview (al ben ik het met Hadewijch eens: ‘het genieten van de eeniging met de minne is een spel dat niet uit te leggen valt, desalniettemin) herbeluisteren naar aanleiding van het verschijnen van ‘Lichtspraak’: http://www.vpro.nl/de avonden ‘afleveringen’ , die van 11 november 2008.
En niet te vergeten: ‘Lichtspraak’ (met ’terugkoppelingen’ naar eerdere gedichten, naar vroegere bundels) heeft, net als alle vorige, een welbepaalde plaats in het oeuvre, waaraan ik werk.
Met vriendelijke groet
Mark van Tongele