RECENSIE /. Zouttong

Fragmenten van een landschap

Een dichter is een god in het diepst van zijn gedachten en bij elk nieuw gedicht schept hij een nieuwe wereld. Een lezer is daarentegen een ontdekkingsreiziger. En er zijn genoeg werelden c.q. Gedichten die hun geheimen niet al te snel prijs geven. Dat laatste is zeker het geval bij de gedichten van b. zwaal.

De dichter b. zwaal debuteerde in 1984 en leverde in de jaren die daarop volgden een tiental bundels af. Zijn nieuwste bundel heet Zouttong. In deze bundel gedraagt de dichter zich niet als een god. Hij lijkt eerder zelf ook verbaasd over zijn eigen woorden die hij gestapeld heeft tot regels, strofen en gedichten. Hij weet zelf ook niet wat de gevolgen zijn van zijn taalconstructies, zoals Darwin niet kon bevroeden welke consequenties zijn theorie zou hebben.

gebrekkige darwin spoelt aan
oceaanklots roept in meander
palmolie kanoot de golven
vers leed landt in het denken

[p. 33]

De gevolgen kunnen dan ook alleen ondervonden worden door de lezer. En die lezer voelt zich in deze bundel als een ontdekkingsreiziger met een zaklantaarn op de helm. De omgeving is volledig in duisternis gehuld, maar op sommige plekken blijft het licht langer dan gebruikelijk hangen en wordt iets van het landschap zichtbaar. Hoewel ‘landschap’ niet het beste woord is, er zou beter gesproken kunnen worden van een ‘waterzicht’. De meeste gedichten lijken zich namelijk af te spelen op of rond het water.

over mosselzaden glijden de schepen
hun zog uit

[p. 12]

Toch bezingt b. zwaal niet alleen landschappen in zijn kenmerkende stijl van klankrijke fragmenten, hij schrijft in Zouttong ook geregeld erotische verzen. Al zijn de metaforen in deze bundel ook bij de erotische poëmen gerelateerd aan water.

maar bovenal verzekerde ik mij van de vrolijkheid der benen,
tegen een sierprijs, beklom hun wraking, hun zachtsnier,
mocht bespelen de zoetsnaar, dreef wild op het drijfhout
maar tondeldood fleemde naar vlam en ’t verlorene
schoof van de helling tot mijnsherenland, uit welvend
haardvuur boven ’t schavielen der duinen.

[p. 36]

Daniël Dee

Zouttong
b. zwaal
Uitgeverij Querido, Amsterdam 2008
ISBN 9789021435053
€ 17,95